Сүүлийн жилүүдэд компаниуд шинэ ажилтан сонгон шалгаруулж авах арга барилаа эргэн харж, шинэлэг аргуудыг ашиглаж эхэлжээ. Ажилд авна гэх зарын дагуу намтар, CV-ээ илгээн, ярилцлагад ордог хэвшин тогтсон ажилд орох үйл явц өөрчлөгдсөөр. Компаниуд шинэ ажилтнаасаа туршлага, мэдлэгийг шаардаад зогсохгүй багаар ажиллах чадвар, суралцах эрмэлзэл, нөөц бололцоог нь илүүтэй анхаарах болсноор хөдөлмөрийн зах зээлд ажилд авах шинэ соёлууд ч дэлгэрч байна.
Олон улсын томоохон компаниуд сүүлийн арван жилд их дээд сургуулиудын карьер хөгжлийн төвүүдтэй нягт хамтран ажиллах болжээ. Эдгээр төвүүд нь зөвхөн ажилд зуучлах бус, оюутан залуусыг хөдөлмөрийн зах зээлд гарахад бэлтгэж, ажлын байранд шаардагдах ур чадварыг нь хөгжүүлснээр ажил олгогчидтой холбох гүүр болж буй юм.
Харвардын их сургуулийн ‘’Mignone Center for Career Success’’ төв нь оюутнуудад карьер хөгжлийн зөвлөгөө, үйлчилгээ үзүүлэхээс гадна 10 мянга гаруй байгууллагатай хамтран ажилладаг. Ингэхдээ оюутнуудад сургуулийнхаа дотоод системээр дамжуулан мэргэжлийн дадлага, ажлын байрны саналыг хүргэдэг. Оюутнуудад суралцах хугацаандаа энэ төвөөр дамжуулан Google, JPMorgan, McKinsey зэрэг томоохон компаниудад дадлагажих боломжийг олгодог ажээ. Харин ‘’Harvard Career Fair’’ төвийн 2023 оны тайланд нийт төгсөгчдийн 70 хувь нь карьер хөгжлийн төвийн дэмжлэгээр анхны ажлын саналаа авч, дадлагажсан байгууллагатаа урилгаар ажиллаж эхэлсэн байжээ.
Мөн Оксфордын их сургуулийн карьер хөгжлийн төв “Micro internship programme” хөтөлбөрийг хэрэгжүүлж, оюутнуудад 1-3 сарын хугацаанд том компаниудад дадлагажиж, үргэлжлүүлэн ажиллах боломжийг олгодог. Компаниудын дунд оюутан залуусыг дадлагажих хугацаанд ур чадварыг нь бодитоор харж, үргэлжлүүлэн ажиллуулдаг жишиг тогтож байна. Өмнө нь компаниуд туршлагатай боловсон хүчнийг сонгон ажилд авах нь элбэг байсан бол өнөө үед залууст дадлагажих хугацаандаа туршлага хуримтлуулах боломжийг олгодог болжээ.
Харин Монголд МУИС-ийн Карьер хөгжлийн үйлчилгээ, “NUM Career Club” оюутнуудад ажил амьдралын анхны алхмаа хийхэд дэмжлэг, гүүр болж байна. “NUM Career Club” 2024 онд байгуулагдаж, оюутнуудыг хөдөлмөрийн зах зээлд бэлтгэхэд чиглэсэн зөвлөгөө, сургалт, өдөрлөгүүдийг зохион байгуулж ирсэн билээ. Тухайлбал, CV бичих, ажлын ярилцлагад бэлдэх, LinkedIn платформоо эхнээс нь цэгцтэй үүсгэн хөтлөх, дадлагын хөтөлбөрүүдийг зарлах зэрэг үйлчилгээг үзүүлдэг. 2024 оны байдлаар тэд нийт 324 оюутанд ганцаарчилсан зөвлөгөөг амжилттайгаар өгч, Монгол Улсын Их Сургуулийн карьер хөгжлийн үйлчилгээтэй хамтран “Job Fair”, “Sip&Cv”, “Field trip” зэрэг өдөрлөгүүдийг зохион байгуулжээ. 2024 онд Капитрон банкнаас зарласан “Банкир” цалинтай дадлагажих хөтөлбөрт МУИС-ийн Карьер хөгжлийн үйлчилгээгээр дамжуулж гурван оюутан хамрагдсан. Түүнчлэн, тус компанийн цалинтай дадлагажих хөтөлбөрт хамрагдан, амжилттай дадлагажсан оюутнууд өдгөө үндсэн ажилтан болж дэвшжээ.
Карьер хөгжлийн үйлчилгээнд хамрагдсан, зөвлөгөө үйлчилгээ авсан оюутнуудын хувьд ажлын байрны орчин нөхцлийн талаар ойлголт мэдээлэл сайтай байдаг тул ирээдүйд ажлын байранд тулгарч магадгүй саад бэрхшээлүүдийг ч түүртэхгүй давах давуу талыг эзэмшдэг. Ажил мэргэжил, карьер бол хүний амьдралын нэгэн чухал хэсэг бөгөөд хөдөлмөрийн зах зээлд анх хөл тавьж буй оюутан залуусын хувьд ажлын байр гэдэг ойлголт бүхэлдээ шинэ, мэдэхгүй зүйлс, асуултаар дүүрэн байдаг. Энэ үед карьер хөгжлийн үйлчилгээнд хандаж, зөвлөгөө авснаар чиг баримжаагаа олж, өсөн дэвжих, ажил мэргэжлийн талбарт ганхахгүй зогсох боломжийг өөртөө нээж чадах юм. Мөн их дээд сургуульд суралцаж байх хугацаандаа томоохон байгууллагуудад дадлагажих, хөдөлмөрийн зах зээлд бодит мэдлэг туршлага хуримтлуулах боломжийг карьер хөгжлийн үйлчилгээ олгож байна.
