2025 оны 6-р сарын 12-нд Энэтхэгийн Ахьмадабад хотоос хөөрсөн Эйр Индиа компанийн AI-171 нислэгийн онгоц ердөө 40-хөн секунд нисээд осолдсон харамсалтай хэрэг гарсан билээ. Боеинг 787-8 загварын уг онгоц хотын хүн ам ихтэй дүүрэг рүү унаж, онгоцонд явсан 242 хүнээс 241 нь, мөн осолдсон газарт байсан олон хүн амиа алдсан юм.
Мөрдөн шалгалт эхэлсэн
Энэтхэгийн Иргэний нисэхийн ослын мөрдөн шалгалтын товчоо (AAIB) ослын шалтгааныг тогтоох ажилд тэргүүлж оролцож байна. Тэд нислэгийн бичлэгүүдийг (хар хайрцаг) Дели хот дахь лабораторид шинжилж эхэлжээ. Шалгалтад АНУ-ын тээврийн ослын алба (NTSB), Их Британийн шинжээчид, Боеинг компанийн инженерүүд, хөдөлгүүр үйлдвэрлэгч GE, мөн Эйр Индиагийн баг хамрагдан оролцож байна.
Олон улсын дүрмээр бол 30 хоногт урьдчилсан тайлан, 12 сарын дотор бүрэн дүгнэлтийг гаргах ёстой аж.
Яагаад онгоц ердөө 40 секунд нисээд унав?
Мэргэжилтнүүдийн үзэж байгаагаар, ийм хурдан хугацаанд осол болох шалтгаан маш ховор. Хөдөлгүүрүүд зэрэг унтарсан, онгоцны далавчийн нэмэлт төхөөрөмж (flap/slat) ажиллаагүй, эсвэл нисгэгч удирдлагаа алдахад хүргэсэн техникийн саатал гарсан байх магадлалтай гэж тэд тайлбарлаж байна.
Хар хайрцаг юу өгүүлнэ вэ?
AI-171 нь орчин үеийн “хар хайрцаг” буюу нислэгийн бичлэг хадгалагчтай байсан. Энэ төхөөрөмж нь онгоцны хурд, хөдөлгүүрийн эргэлт, түлшний даралт, далавчны тохиргоо, онгоцны бүх хөдөлгөөний талаар секунд бүрт хэдэн зуун үзүүлэлт хадгалдаг. Мөн нисгэгчийн хоолой, дохиоллын чимээ зэрэг дууны бичлэг ч багтдаг. Ийм мэдээллүүдийн ачаар шалгалтын баг онгоцны сүүлийн секундүүдэд юу болсон, нисгэгч нар ямар арга хэмжээ авсныг тодорхойлох боломжтой.
Баримт бичгүүдийг шалгаж байна
Ослын мөрдөн байцаагчид онгоцны техникийн бүртгэл, сүүлийн үеийн засвар үйлчилгээний түүх, хөдөлгүүрийг сольсон эсэх, шатахууны чанар зэрэг маш олон баримт бичгийг нягталж байна. Нисгэгчид өмнө нь сургалтын симулятор дээр ижил нөхцөлд хэрхэн ажилласан талаар ч шалгаж буй.
Энэ осол бусад онгоцонд нөлөөлөх үү?
Дэлхий даяар одоогоор 1,100 орчим Боеинг 787 онгоц ашиглагдаж байгаа тул хэрэв системийн доголдол илэрвэл бүх онгоцонд засвар үйлчилгээ шаардлагатай болох юм. Ялангуяа flap/slat (далавчийн удирдлагын төхөөрөмж) эсвэл автомат нислэг удирдлагын систем (FMC) дээр асуудал гарсан бол дэлхийн олон оронд хяналт чангарах магадлалтай.
Яагаад гэдэг хамгийн чухал асуулт
Ослын газар дээр үлдсэн түлшний хоолой, шатсан металл, салсан сэнсний ир, кабель зэрэг бүхий л эд ангийг нарийвчлан шалгаж байна. Тодорхой баримтууд үлдсэн байгаа ч "Яг яагаад ийм зүйл болсон бэ?" гэдэг асуултад хариулахад хамгийн их хугацаа орно.
Нислэгийн осол бол зөвхөн техникийн асуудал биш. Нисгэгчийн үйлдэл, багийн шийдвэр, үйлдвэрлэлийн доголдол зэрэг олон хүчин зүйлийн нийлбэр байдаг.
Дүгнэлт
AI-171 онгоцны осол бол зөвхөн нэг компанийн асуудал биш. Энэ бол дэлхий даяарх нислэгийн аюулгүй байдлыг дахин хянах, анхаарал хандуулах дохио юм. Ослын шалтгаан тодорхой болохоос өмнө Боеинг 787 онгоцнууд илүү өндөр хяналтад орж, олон улсын нисэхийн дүрэм ч дахин шинэчлэгдэж магадгүй. Харин эцэст нь, уг харамсалтай ослоос гарсан сургамж ирээдүйн олон хүний амийг аврах шийдвэрт хүргэнэ гэдэгт олон нийт итгэж байна.
Нийтлэлийг бэлтгэсэн: Г.Болор
