Мөсөнд авиралтын ДАШТ-ий хүрэл медальт, Ази тивийн аварга Нямдоогийн Сэлэнгэтэй ярилцлаа. Тэрбээр дэлхийн цомын тэмцээнд түрүүлсэн анхны монгол эмэгтэй юм.
Н.Сэлэнгэ өнөө жил Дэлхийн цомын эхний тэмцээнээс мөнгөн медаль авч, удаах гурван цувралд дараалан түрүүлснээр түүхэн амжилтыг дархалсан.
Ялагдах бүрийдээ уйлж суудаг сан. Энэ шартай зан маань намайг өдий зэрэгт хүргэсэн
-Дэлхийн цомд түрүүлсэн анхны монгол эмэгтэй болох ямар мэдрэмж байдаг вэ?
-Үгээр хэлэмгүй сайхан мэдрэмж шүү дээ. Өмнөх жилүүдэд хэдий цөөн тэмцээнд оролцсон ч, багагүй туршлага хуримтлуулсан нь энэ удаагийн амжилтад маань нөлөөллөө. Өмнөх алдаануудаа давтахгүйг хичээсэн, бэлтгэл ч сайн байж, форм ч таарсан. Ер нь түрүүлэх дуртай хүн л дээ, би. Ямартаа ч Дэлхийн цомоос медаль авна гэдэгтээ итгэлтэй байсан. Тэгэхдээ алт авна шүү л гэж бодсон юм.
-Дэлхийн цомын цуврал тэмцээнийг энэ улиралд чансаагаар тэргүүлсэн. Энэ нь таны төсөөлж, зорьж байсан амжилт мөн үү?
-Мөсөнд авиралтаар хичээллэж байгаа тамирчдын хамгийн том зорилго нь тухайн улирлынхаа чансааг тэргүүлэх байдаг. Тухайн үед хүмүүс зорилго чинь юу вэ гэж асуухад “Дэлхийн цомд түрүүлэх” хэмээн хариулсан. Гэсэн хэдий ч дотоод сэтгэлдээ улирлын чансааг тэргүүлэх сэн гэж маш их хүссэн юм. Ямартаа ч энэ хүслээ биелүүлж чадсан.
Хүн алдсан хойноо ойлгодог, алдаанаасаа суралцдаг байх. Тийм болохоор бага залуудаа алдаа гаргаад үзчихэд гэмгүй болов уу. Өмнөх жилүүдэд би хоёр том алдааг гаргасан.
Нэгдүгээрт, сэтгэл зүйн хувьд сул байсан. Тиймээс бэлтгэлийн болон тэмцээний үеийн сэтгэл зүйн байдлаа тэмдэглэлийн дэвтэр дээр тоочин бичээд дараа нь түүнийгээ уншиж, үнэлэх байдлаар өөртэйгөө ажилласан юм.
Хоёрдугаарт, мөсөнд авирахдаа хананаасаа салвал шууд хасагддаг, би сандарсандаа хананаасаа салчихсан удаатай. Тухайлбал, Дэлхийн цомын тэмцээнд анхлан оролцохдоо шигшээ 16-гийн шатнаа, дараа жил нь шигшээ наймд үлдээд хоёуланд нь шууд хананаасаа салж тэмцээнээ өндөрлүүлсэн.
-Дэлхийн цомд оролцох үеэр аав, ах тань ямар зөвлөгөө хэлж байв?
-Тэмцээний өмнөх орой авиралтынхаа хувцсыг бэлдэж байхад ах маань нэг л үгийг байнга хэлдэг юм. “Чи чадна шүү дээ, чадна” гэж. Аав ээжээс хоёулаа хэр нь хамтдаа дэлхийд нэрээ дуурьсгах нь, Монголын мөсөнд авиралтын түүхэнд бичигдэх анхны медалиудыг авчирсаар байгаа нь сайхан байлгүй яах вэ. Аавын хувьд цахимаар олон улсын тэмцээнүүдэд үргэлж хамт явдаг. Би авиралтын бичлэгүүдээ шууд аав руу явуулчихдаг юм. Аав бичлэгийг маань үзээд тэр даруй зөвлөгөө өгдөг.
-Та найман настайгаасаа спорт авиралтын төрлөөр хичээллэж эхэлсэн. Тухайн үед бэлтгэл, сургуулилалтаа ямар байдлаар базааж байсан бэ?
-Манай аав дасгалжуулагч болохоор тамирчдын бэлтгэлийг удирдаж, тэмцээнд авч явдаг. Би Говь-Алтай аймгийн Тонхил суманд төрж, тэндээ арван жилээ төгссөн.
Аав шавь нараа 3 метрийн төмөр хананд авируулахаас гадна хөнгөн атлетикийн бэлтгэлийг ихэвчлэн хийлгэдэг. Найман настай би тэрийг хийж чадахгүй болохоор аавын шавь нарынх нь бэлтгэлийг харж, сонирхсон байдлаар тэмцээнд хамт явдаг байлаа. Миний хувьд үндсэн бэлтгэлийг 11 настайдаа хийж эхэлсэн.
Тогтсон бэлтгэлд хамрагдаад эхлэхээр аавтайгаа тамирчин-дасгалжуулагчийн харилцаатай болж байгаа юм. Уг нь аав зөөлхөн хүн л дээ, харин бэлтгэлийн үеэр хатуу байдаг. Гэхдээ би аав, ээждээ загнуулж үзээгүй. Аав шавь нартайгаа нээлттэй харилцдаг болохоор сайн тамирчид бэлтгэгддэг байх. “Сутайн бор” клубийн тамирчид маань дотоодын тэмцээнүүдэд ихэвчлэн тэргүүлдэг.
-Дотоодын тэмцээнүүдэд анхлан оролцохдоо дээд үеийнхээ хүүхдүүдтэй өрсөлдөж, аргагүй дийлдэж байсан гэж аав тань ярьсан байна лээ. Тэгэхэд юу таныг спортоор тууштай хичээллэхэд нөлөөлөв?
-Би угийн шартай хүүхэд. Найман настай байхаасаа тэмцээнд оролцож, 12 насандаа УАШТ-д анхлан түрүүлээд “Өсөх ирээдүйтэй тамирчин”-ы цом авч байсан. Тэрхүү дөрвөн жилийн хугацаанд тасралтгүй тэмцээнд оролцож, ялагдах бүрийдээ уйлаад л харьдаг байлаа. Дандаа л ах, эгч нартай уралдана, мэдээж би ялагдана шүү дээ. Ялагдах бүрийдээ нэг газар очоод ганцаархнаа уйлж суудаг сан. Энэ л шартай зан маань намайг өдий зэрэгт хүргэсэн болов уу.
-Хэдийнээс ялагдлаа гэж уйлахаа больсон бэ?
-12 настайдаа УАШТ-д анхлан түрүүлээд л тэр цагаас хойш дотоодын тэмцээнүүдэд тасралтгүй түрүүлсээр байна. Энэ жилээс л уйлахаа больсон байх. Өмнөх жилүүдэд олон улсын тэмцээнд оролцохдоо бас л уйлаад ирсэн. Тэгэхэд өөрийнхөө ялагдлыг хүлээн зөвшөөрөөд, бэлтгэл муу байгаадаа сэтгэлээр унаж уйлсан юм. Энэ жилийн Дэлхийн цомын сүүлчийн цувралд би хэдхэн секундийн зөрүүгээр медалиас мултарч, дөрөвдүгээр байрт орсон. Тэр үед сэтгэлээр унаж уйлаагүй, харин ч баярласан. Энэ ялагдал надад “Чи дандаа түрүүлэхгүй, тиймээс үргэлж ялна гэсэн бодлоо авч хаях ёстой юм байна” гэсэн дохиог өгсөн юм.
Жилийн дөрвөн улиралд тогтмол бэлтгэл хийх, хичээл ажил бэлтгэл гээд бүгдийг нь эн тэнцүү авч явна гэдэг чинь бэрх сорилт байдаг
-Ялагдлыг хүлээн зөвшөөрөх нь тамирчин болгоны туулах л учиртай сорилт шүү дээ. Та хэдийнээс ялагдлыг хүлээн зөвшөөрөх эр зоригтой болсон бэ?
-Ялагдал бол ялалтын үндэс суурь нь юм шүү дээ. Ялагдлаа хүлээн зөвшөөрч, харин ч өөрийнхөө давуу тал болгож чадвал илүү том амжилтад хүрэх болов уу. Ялагдлаа гэж сэтгэлээр унаад уйлж болно. Харин би хэзээ ч ялахгүй юм байна гэж бодож, бэлтгэлээ орхиж боломгүй юм. Тамирчин болохын тулд хамгийн түрүүнд өөрийгөө ялах учиртай. Өөрийгөө ялж, амжилтад хүрэхийн тулд ялагдлаа дийлж босох хүчтэй байх хэрэгтэй шүү дээ.
-Мөсөнд авиралтын сайн тамирчидтай өрсөлдөхөд таны давуу тал юу байж болох вэ?
-Өмнөх жилүүдэд тэмцээний үеэр ихэд балмагдан, сандардаг байлаа. Энэ жил сандрал ер байсангүй. Өөртөө итгэдэг маань хамгийн том давуу тал болсон. Бас мөстэй харьцах, мөсийг мэдрэх маань бусад тамирчдаас хавьгүй илүү юм байна лээ.
-Ханжоу хотноо болсон 2023 оны Азийн наадамд эх орноо төлөөлөн оролцож, хагас шигшээ шатнаа энэ наадамд түрүүлсэн Индонезийн тамирчинд ялагдсан. Азийн наадамд өөрийгөө хэрхэн оролцсон гэж дүгнэх вэ?
-Тухайн үед Монголын спорт авиралтын түүхэнд бичигдэх эмэгтэйчүүдийн төрлөөрх хамгийн том амжилтад хүрсэн юм, би. Тэгэхэд өөрийгөө спорт авиралтын төрлөөр дэлхийн шилдэг тамирчидтай өрсөлдөх хол байна гэж харсан. Гэхдээ бас боломжгүй зүйл ч биш юм байна лээ. Дэлхийн стандарт бүхий спорт авиралтын хана Монголд ганцхан бий. Спорт авиралт Монголд төдийлөн хөгжөөгүй ч, монголын тамирчин Азийн наадмын шигшээ 16-д шалгарсан нь том амжилт шүү дээ.
-Мөсөнд авиралт болон спорт авиралтын төрлүүдээс алинд нь түлхүү сонирхолтой вэ?
-Мөсөнд авиралт. Би хүйтний улиралд дуртай биш ээ. Өдөр болгон -30 орчим градусын хүйтэнд 2-3 цагийн бэлтгэл хийж, даарч хөрөхийг хэн ч хүсэхгүй л болов уу. Хэдий даарч бээрсэн ч, өчүүхэн хайхрамж алдахад л бэртэх эрсдэл бүхий хурц иртэй багажтай харьцах тухайн агшны мэдрэмждээ би сэтгэл ханамжтай байдаг. Өвлийн спортын төрлүүдээс ганцхан мөсөнд авиралтынхан эгц дээшээ уралддаг. Жирийн үед би хэзээ ч өөдөө тэмүүлж чадахгүй. Харин мөсөнд авирах үедээ газраас хөндийрөөд, дээш өгсдөг юм.
Гэхдээ спорт авиралтын бэлтгэлээ зогсоохгүй. Мөсөнд авиралтын тэмцээнүүд өвөл явагддаг бол спорт авиралтынх зун болдгоороо л ялгаатай.
-Дотоодод тантай эн зэрэгцэх хэмжээний сайн тамирчин олон байдаг уу?
-Олон биш ээ. Ер нь мөсөнд авиралтыг сонгож тууштай хичээллэнэ гэдэг чинь том амжилт. Хэдий энэ спортоор хичээллэж буй тамирчин цөөнгүй бий ч, яагаад өндөр түвшинд өрсөлдөж чадахгүй байна вэ гэхээр тэд мөсөнд авиралтын спортод бүхнээ зориулж чадахгүй байгаа юм. Жилийн дөрвөн улиралд тогтмол бэлтгэл хийх, хичээл ажил бэлтгэл гээд бүгдийг нь эн тэнцүү авч явна гэдэг чинь бэрх сорилт байдаг.
Сайн тамирчин болоход гэр бүлийн дэмжлэг чухал нөлөөтэй. Манай гэр бүлийнхэн намайг тултал дэмждэг. Ээж маань намайг бэлтгэлтэй байхад гэрийн ажилд дөхүүлдэггүй юм. Бэлтгэлээ хий, амар л гэдэг дээ.
-Та мөсөнд авиралтаар хичээллэж буйдаа эргэлзэж байсан уу?
-Үгүй. Анх удаагаа мөсөнд авирах мөчид л “Энэ миний сонгох спорт юм байна” гэж бодсон. Тэр мөчөөс би мөсөнд авиралтад эгнэгт дурлачихсан юм. Өнөөгийн амьдрал маань өглөө босоод хичээлдээ явна, бэлтгэлээ хийнэ, харьж амарна гэсэн тогтмол хэмнэлтэй болчихсон. Авирах бүрийд ядарч байна гэж ер бодогддоггүй, харин ч ахин дахин авираад л баймаар санагддаг.
-Хүчний бэлтгэлээ хүндийн өргөлтийн дасгалжуулагч Ц.Хосбаярын удирдлагад базаадаг. Яагаад хүндийн өргөлтийн суурьтай бэлтгэлийг сонгосон юм бэ?
-Мөсөнд авиралт болон спорт авиралтынхан эгц дээшээ уралддаг бол хүндийн өргөлтийн туухайг мөн л эгц дээш нь өргөдөг. Ц.Хосбаяр багш бидэнтэй хамтарч ажиллахын тулд судалгаа хийсээр өдгөө мөсөнд авиралтынхны хүчний багш болчихсон /инээв/. Багш маань “Өөртөө ерөөсөө дарамт өгч болохгүй шүү. Их юм бодох хэрэггүй, тэнэг хүн шиг бай” гэж байнга хэлдэг юм. Би багшийнхаа үгнээс зөрдөггүй, яг л хэлснийх нь дагуу хийдэг. Нээрэн, М.Анхцэцэг эгч надад “Чиний өргөлтийн техник гоё юм байна. Хүндийн өргөлтөөр хичээллээч” гэж нэлээд хэдэн удаа хэлж байсан. Хоёр спортоор давхар хичээллэдэг ч юм уу гэж бодогдсон ч, зориг хүрээгүй ээ.
Ээж намайг бага байхаас л “Аварга аа” гэж дуудсан
-Олон улсын тэмцээнд оролцохдоо санхүү болон бусад төрлийн бэрхшээлүүдийг хэрхэн шийддэг вэ?
- Мөсөнд авиралтын спорт 2030 оноос олимпын наадмын хөтөлбөрт багтах төлөвтэй байгаа учир жил ирэх тусам энэ төрлийн тэмцээнийг үзэх, дэмжих хүн олширч байгаа. Улс орнууд ч гэсэн мөсөнд авиралтыг хөгжүүлэхээр тусгайлан дэмжих болсон. Үүний нөлөөгөөр монголчуудын энэ спортын талаарх мэдлэг, ойлголт ч тэлж байна. Хүмүүс надаас “Яадаг спорт юм бэ” гэж асуудаг байсан бол өдгөө “Чи өнөөх авирдаг охин уу” гэх болсон. Миний амжилт гаргаж байгаагийн, тэмцээний үеэр сэтгэл зүй тогтуун байдгийн гол нууц нь зардал, мөнгөнд санаа зовдоггүйтэй холбоотой. Тамирчдад тэвчишгүй дарамттай санагддаг нь санхүүгийн бэрхшээл байдаг. “Сутайн бор” клубийн тамирчид санхүүгийн асуудалтай ер нүүр тулдаггүй юм. Бидний тэмцээнд явах, бэлтгэл хийх бүх зардлыг “Сутайн бор” клубийн удирдах зөвлөлийн гишүүн А.Батсүх ах, Ж.Туяа эгч нар шийдэж өгдөг.
-Энэ жилийн Дэлхийн цомын тэмцээнд үнэмлэхүй амжилтыг дархалсан учир бусад орны тамирчид таныг хойшид андахгүй болов уу. Харин үүнээс өмнө тэд монголын тамирчдыг хэрхэн үнэлдэг байв?
-Өмнөх жилүүдэд олон улсын тэмцээнд оролцохоор очиход гадаадын тамирчид, тайлбарлагч нар намайг тоодоггүй байсан. Насаар бага, туршлага нимгэн, хэний ч танил биш. Өдгөө энэ бүхэн эсрэгээрээ болж өөрчлөгдсөн. Хүн болгон намайг таньдаг, тайлбарлагч нар хүртэл онцолж ярих болжээ.
-Энэ цаг үед хүчирхэгжиж буй спортын төрөлд өөрийгөө сорих нь хэр сонирхолтой байдаг юм бол?
-Анхдагч түүхийг бичнэ гэдэг хүн болгонд тохиох завшаан биш. Дэлхийн цомд гурав дараалан түрүүлчхээд “Монголдоо очоод шуудхан бэлтгэлээ зэхье” л гэж бодсон. Амжилтад хүрэх мөч хэдий сайхан ч гэлээ, надад үргэлж дараагийн тэмцээн бодогддог. Хүн болгон л надад итгэж, найдаж байгаа болохоор бага зэргийн дарамт мэдрэгддэг юм.
-Та өнөө жил Азийн аваргад түрүүлсэн. Өрсөлдөгчид тань хэр сайн бэлтгэгдсэн тамирчид байв?
-Мөсөнд авиралт болон спорт авиралтын аль алинаар нь Азийн орнууд ноёрхдог. Өнөө жил л гэхэд Дэлхийн цомоос медаль авсан тамирчид, Азийн АШТ-ий эхний байруудад өнөөх л дарааллаараа орсон. Ноднингийн ДАШТ-ээс медаль атгасан тамирчид бүгд энэ жилийн Дэлхийн цом болон Азийн АШТ-ээс медаль авна лээ. Медалийнх нь өнгө л хоорондоо солигдсон.
-Таны ах Н.Хэрлэн Монголын мөсөнд авиралтын тамирчдаас анхлан Дэлхийн цом болон Азийн АШТ-ий медалийг эх орондоо авчирсан. Ахыгаа олон улсад амжилттай өрсөлдөхийг хараад хамтдаа тэмцээнд явах сан гэж хэр их хүсэж, тэмүүлдэг байв?
-Маш их хүсдэг байсан. Гэхдээ спортоор хичээллэж эхэлсэн даруйдаа л шууд олон улсын тэмцээнд оролцох боломжгүй. Түүнээс өмнө бэлтгэгдэх хугацаа шаардлагатай байдаг. Миний хувьд дотоодын тэмцээнүүдэд түрүүлж байсан хэдий ч, олон улсад хүчтэй өрсөлдөх хэмжээнд бэлтгэгдэж амжаагүй байсан учир тухайн үед бэлтгэлээ сайн хийхийг л боддог байлаа.
-Таны мөрөөдөл юу вэ?
-Олимпын аварга болохыг хүсэж байна. Дараагийн өвлийн олимпоор би 25 насанд хүрнэ. Бэлтгэлээ хийгээд, хөлсөө дуслуулж байхад аяндаа болно доо. Мөсөнд авиралтын төрлөөр өвлийн олимпод түрүүлсэн анхны хүн гэж дуудуулахыг хүсэж байна.
-Урам зориг, чиг баримжаа авдаг тамирчин бий юу?
-Оросын тамирчин Мария Толоконина шиг авирдаг болох сон гэж хүсэж, тэр хүний үйлдэл бүрийг дуураймаар санагддаг байлаа. Түүнийг “мөсөнд авиралтын төмөр эмэгтэй” гэж нэрлэдэг юм. Би ч гэсэн “төмөр эмэгтэй” гэж хэлэгдмээр байна (инээв). 2018 онд Киров хотноо ОХУ-ын тамирчидтай хамтарсан бэлтгэл хийх үеэр Толоконинатай танилцаж байсан.
-Их сургуулиа төгсөөд ямар чиглэлээр ажиллах төлөвлөгөөтэй байгаа вэ?
-Би МУБИС-ийн Биеийн тамирын сургуульд спорт, аялал жуулчлалын мэргэжлээр суралцаж байна. Сургуулиа төгсчхөөд спортын хоол зүй юм уу, спортын анагаах ухааны чиглэлээр ахин суралцах төлөвлөгөө бий. Гэвч одоохондоо би олимпын наадамд оролцох, бэлтгэл сургуулилалтдаа төвлөрөх талаар л боддог.
Миний нас залуу, алсдаа оролцох тэмцээн олон байна. Маш том зорилго, мөрөөдөл ч бий
-Мөсөнд авирах агшинд хэр эрчимтэй айдас, болгоомжлолыг мэдэрдэг вэ?
-Анх тэмцээнд оролцохдоо айж байсан. Авирдаг багаж маань хурц иртэй учир өөрийгөө гэмтээчих вий гэж айдаг сан. Өдгөө айдасгүй авирдаг маань мөсний өчүүхэн төдий хэлтэрхийг хүртэл эмзэглэж мэдэрдэг болсонтой маань холбоотой байх.
-Хүмүүс таныг “Аварга аа” гэж дуудах тохиолдолтой таарч байв уу?
-Ээж намайг бага байхаас л “Аварга аа” гэж дуудсан. Одоо ч ингэж дууддаг нь хэвээрээ. Ичихдээ би “хүмүүсийн хажууд нэрээр дуудаач ээ” гэдэг сэн (инээв).
-Мөсөнд авиралтын тэмцээнүүд өвөл явагддаг тул бусад улиралд бэлтгэлээ хэвийн үргэлжлүүлэх, формоо тогтмол өндөр түвшинд байлгана гэдэг том сорилт байдаг байх даа?
-Мөсөнд авиралтын тэмцээнүүд жил бүрийн I-III сарын хооронд зохион байгуулагддаг. Гэхдээ өвлөөс бусад улиралд хэн сайн бэлтгэл хийнэ, хэн өөртэйгөө сайтар ажиллана тэр тамирчин л амжилтад хүрнэ. Тэмцээнгүй улирлын тухайд биеэ бэлдэх, өөрийгөө хүчтэй болгох, дутуугаа нөхөх хамгийн чухал цаг хугацаа байдаг.
-Дотоодын тэмцээнүүдэд хэр олон үзэгч, дэмжигч ирдэг вэ?
-Цөөн. Тэмцээнд оролцож байгаа тамирчид, тэднийг дэмжихээр ирсэн гэр бүл, найзууд нь л цуглардаг. Ялангуяа спортын авиралтын тэмцээнд оролцох дотоодын тамирчид жил ирэх тусам цөөрч байна. Намайг бага байхад УАШТ-д 80 орчим тамирчин оролцдог байсан бол өдгөө 50 хүрэхгүй хүн л өрсөлдөх болжээ. Энэ нь Монголын уулчдын Үндэсний холбооны үйл ажиллагаа, маркетинг унасаар байгаагаас үүдэлтэй. Бид хэдийгээр уулчдын Үндэсний холбооны тамирчид гэгддэг боловч холбооноос ямар ч дэмжлэг үзүүлдэггүй.
-Авиралтаар хичээллэхээс өөр сонирхол байсан уу?
-Би есдүгээр ангиасаа хойш Говь-Алтай аймгийн волейболын шигшээ багт дуудагдсан. Гоц сайн биш л дээ, гэхдээ өөрийнхөө хэмжээнд сайн тоглодог. Тухайн үед аав, ээж маань волейболоор хичээллэхийг дэмжээгүй, шууд эсэргүүцсэн юм. Сүүлийн жил юм даа гээд л 12-р ангид байхад Баруун бүсийн АШТ-д оролцохыг зөвшөөрсөн. Аймгийнхаа шигшээ багийн хамтаар ганцхан тэмцээнд оролцсон маань энэ агаад бид түрүүлж байлаа. Тэр зун Хүүхдийн наадамд оролцох байсан ч, Сингапур руу явж таараад оролцож чадаагүй. Одоо ч гэсэн хааяа хааяадаа волейбол тоглодог.
-Арван жилд байхдаа волейболын төрлөөр сумандаа ямар амжилтуудыг гаргаж байв?
-Тоолж байгаагүй ээ. Олон тэмцээнд оролцоод, ихэвчлэн л түрүүлсэн. Зөвхөн волейболоор биш. Сагс, волейбол, шатар, даам, ширээний теннис гээд спортын ихэнх төрлөөр аймгийн АШТ-д оролцсон. Теннисний төрлөөр Баруун бүсийн АШТ-д оролцооч ээ гэж аймгийнхаа шигшээд хоёр жил дуудагдсан юм. Бас л аав маань явуулаагүй. Би мөсөнд авиралтад дурлачихсан болохоор бусад спортоор тууштай хичээллэх хүсэл сонирхол ч байгаагүй. Телевизийн нэвтрүүлгээс “Нэг юмаа сонгоод түүнийгээ тултал нь сайн гүйцэтгэх хэрэгтэй. Тэгвэл чи амжилтад хүрнэ” гэсэн үгийг сонссон нь ч нөлөөлсөн болов уу. Тэгэхдээ багад сурсан зүйлс хожим тустай юм билээ. Тухайн үед волейболын спортдоо бага зэргийн хоргодсон ч, мөсөнд авиралтаар хүрэх зорилго маань илүү том байсан учир онцолж сонгосон.
-Өдгөө та зорилгынхоо хэр өндөрлөгт нь хүрээд байна вэ?
-Дөнгөж л эхэлж байна шүү дээ. Миний нас залуу, алсдаа оролцох тэмцээн олон байна. Маш том зорилго, мөрөөдөл ч бий. Тиймээс одоогийн амжилтдаа сэтгэл ханачхаж болохгүй юм. Бодож байгаа зорилго, мөрөөдлийнхөө нэг хувьд нь л хүрсэн.
-Монголын тамирчид бусад улсынхтай харьцуулахад хэр хүчир сорилтыг туулдаг юм бол?
-Монголд тамирчин байна гэвэл эр зориг шаарддаг. Бусад хүмүүстэй адилхан ажлын ачааллыг үүрэх хэр нь ээ хажуугаар нь бэлтгэлээ хийхэд хүрнэ. Бусад орны тамирчид улсынхаа шигшээд орсон л бол хангамжид хүрчихдэг учраас тэр хүн зөвхөн бэлтгэлдээ л төвлөрдөг. Ингэж тухайн хүний ажил нь бэлтгэл, хичээл нь бэлтгэл, амьдрал нь бэлтгэл болчихдог юм. Монголд энэ байдал яг эсрэгээрээ.
-“Эмэгтэй хүүхэд өвлийн спортоор хичээллэхэд хэцүү биш үү” гэх байдлаар гайхаж, асуух хэвшмэл хандлагатай тааралдаж байсан уу?
-Тааралддаг. Таньдаг хүмүүс, зарим хамаатнууд маань “Охин хүүхэд юм чинь өвөл даарч, хөрж байхын оронд өөр спортоор хичээллээч” гэдэг л юм. Даарахаар хоёр хацар улайна, хөл гар хөлдөх нь ч олонтоо. “Охин хүүхэд байж” гэдэг үгийг олон удаа сонсдог ч, ер тоодоггүй.
-Ойрмогхондоо ямар тэмцээнд оролцохоор зэхэж байна?
-Мөсөнд авиралтын төрлөөрх олон улсын тэмцээнүүдэд ирэх оны нэгдүгээр сараас оролцоно. Одоогийн байдлаарх мөсөнд авиралтын хамгийн нэр хүндтэй тэмцээн болох ДАШТ ирэх онд явагдах хуваарьтай байгаа. Ноднингийн ДАШТ-ээс хүрэл медаль атгасан болохоор дараа жил амжилтаа ахиулна л гэсэн бодол бий.
-Таны хэтийн төлөвлөгөөг сонирхож болох уу?
-Зодог тайлсныхаа дараа аялал, жуулчлалын салбарт хүчин чармайлттай ажиллана. Мөн мөсөнд авиралтын дасгалжуулагч болох төлөвлөгөөтэй. Би адал явдалт, шинэ зүйлд өөрийгөө сорих их дуртай.
-Ахынхаа амжилтаар хэр бахархдаг вэ?
-Ахаасаа үргэлж л үлгэр дуурайлал, урам зориг авдаг. Манай ах мөсөнд авиралтаар анхлан хичээллэж байхдаа багажаа чигчий руугаа зоосон юм. Тэрнээс хойш чигчий хуруу нь бүрэн атгагддаггүй болсон. Ер нь л ах маань амаргүй хүч хөдөлмөр гаргаж одоогийн амжилтууддаа хүрсэн. Нас нь жаахан ахиж байна (инээв). Манай ах дотогшоогоо, би эсрэгээрээ нээлттэй. Ахыгаа амжилт гаргаж байгааг харахад, хүмүүс сайшаахыг сонсоход сайхан байна. Ахын амнаас нь гарсан авиа бүхэн надад үнэтэй зөвлөгөө байсан. Надад хэрэггүй нэг ч үг хэлдэггүй, хэлсэн бүхэн нь үнэн байдаг. Ахын нөмөр нөөлөг, түшиг хэчнээн дулаахан билээ дээ, ахтайгаа хамт тэмцээнд явахдаа “таван настай хүүхэд шиг” туж эрхлээд л явдаг. “Хэрэв би ахаасаа тусдаа тэмцээнд явбал яах бол” гэж боддог юм. Тэр цагт бүх зүйл миний өөрийн толгой дээр ирэх учир айдастай, тавгүй мэдрэмжтэй нүүр тулж магадгүй гэж санагддаг.
-Өөрийгөө гэмтээсэн тухай нь сонсоод эмзэглэсэн үү?
-Би 2016 онд УАШТ-ээс анхны алтан медалиа авсан, тэр мөчид ах маань хагалгаанд орж таарсан л даа. Тухайн үед надад төдийлөн эмзэг санагддаггүй байсан. Энэ өвөл бэлтгэл хийж байхдаа би багажийнхаа ирээр өөрийгөө гэмтээсэн юм. Тэгэхэд л ах маань яаж тэр том бэртлийг давж гарсан юм бол оо гэж бодогдоод эрхгүй бахархсан.
-Тэмцээний болон бэлтгэлийн дараах сэргэлтийг ямар байдлаар авдаг вэ?
-Би маш сайн унтдаг юм. Бэлтгэлийн дараа бөх гэгч нь унтаад босвол сэргэчихсэн байдаг. Нойроо гүйцэд авах нь хамгийн чухал юм билээ. Тэмцээний үеэр чихэвч зүүчхээд нэг л дууг ахин дахин сонсдог. “Хайранд итгээрэй” гэж.
