Авторын булан

Авторын булан: Хүүхэдгүй амьдралын тухай нийтлэл

П.Номинбилэг

2 жилийн өмнө

Их Британийн Элчин Сайдын яам, Ub.life сайт хамтран “OK TO BE DIFFERENT” аяныг өрнүүлж байна. Аяны хүрээнд бид хүн бүхэн өөр хоорондоо ялгаатай бөгөөд энэ нь жам ёсны зүйл гэдгийг таниулж, олон нийтэд мэдлэг, мэдээлэл өгөх зорилготой мэдээ, нийтлэлүүдийг цувралаар хүргэж байна.Ялгаатай байдлаа нандигнаж, сурталчилж, өөр бүхнийг эгнээндээ нэгтгэн, хаалганы гадна хэнийг ч үлдээдэггүй ээлтэй нийгмийг бүтээхэд та, бидний ойлголцол, дэмжлэг чухал билээ.

Та хүүхэдтэй болох нь амьдралын утга учир гэж бат итгэдэг бол энэ цонхыг хаагаад өөр юм уншсан нь дээр байж мэднэ. Угтаа бол энэ нийтлэл танд зориулагдсан юм. 

1817 онд Наполеон Бонапарт нэгэн цэрэгтээ “Эмэгтэй хүмүүс бол хүүхэд хийдэг машин юм” гэж хэлсэн гэдэг. Хүний эрхийн төлөөх олон жилийн тэмцэл, дэвшлийн дараа ч энэ үзэл онц өөрчлөгдөөгүй гэвэл та магад санал нийлэхгүй л байх. Энэ асуудлыг харах хүмүүсийн өнцөг онц өөрчлөгдөөгүй ч бодит байдал аль дээрээс өөрчлөгдчихсөн. Тэрхүү бодит байдлыг, зайлах аргагүй ирээдүйг илэрхийлэх тоо баримтуудын талаар ярья.

ДЭМБ-ын статистик мэдээллээр, нэг эмэгтэйд ногдох хүүхдийн тоо 1965 онд 5, 1985 онд 3.5, 2005 онд 2.6 байсан бол 2019 оны байдлаар 2.4 байна. Энэ тоо буюу хүн амын эргэн нөхөгдөх түвшин 2.1 хүрэхэд дэлхий даяар хүн амын өсөлт үндсэндээ зогсоно гэсэн үг юм. 2060 онд бид тэнд хүрнэ. Үүнд нөлөөлж байгаа голлох гурван шалтгаан нь хүүхдийн эндэгдэл буурсан, жирэмслэлтээс хамгаалах арга, хэрэгслийн хүртээмж сайжирсан, эмэгтэйчүүд боловсрол, карьертаа илүү анхаардаг болсонтой холбоотой. Ер нь бол бидний олон арван жил бүтээхээр хичээж ирсэн зорилтууд биелж байгаа хэрэг. 

Бүр цаашилбал, анагаах ухааны алдарт “Lancet” сэтгүүлд нийтлэгдсэн судалгаагаар тооцоолсноор 2100 он гэхэд нэг эмэгтэйд ногдох хүүхдийн тоо 1.7 болно. Улмаар энэ зууны эцэс гэхэд Япон, Испани тэргүүтэй 23 улсын хүн ам хоёр дахин буурна гэнэ. Энэ үед бид 11 тэрбумуулаа болсон байх юм. 

Монгол Улсын хувьд нэг эмэгтэйд ногдох хүүхдийн тоо 2019 оны байдлаар 3 байв. Хөгжиж буй болон буурай орнууд хэсэгтээ төрөлт “аюулын харанга дэлдсэн” хэмжээнд очно гэж айлтгүй байх нь. Гэхдээ яг “аюул” мөн үү? Хөдөлмөрлөх залуус цөөрвөл улс орнуудын татварын орлого багасна, эрүүл мэндийн үйлчилгээ, нийгмийн халамжийн төсөв нэмэгдэнэ, цаашлаад магадгүй эдийн засгийн өсөлт буурна гэж бид эмээдэг. Харин 40 орны судлаачид оролцсон судалгааны үр дүнд, төрөлт 2.1-ээс доош байвал хүмүүсийн амьдралын чанар сайжрахын дээр байгаль орчинд эерэг нөлөөтэй гэсэн байх юм. Тус судалгааг удирдсан, UC Беркли их сургуулийн хүн амын статистикч Роналд Ли “Улс орнууд олон хүүхэд төрүүлүүлэх гэхийн оронд нэгэнт болох нь тодорхой хүн амын хөгшрөлтөд зохицох бодлого гаргахыг бодсон нь дээр” гэжээ. Төрөлт буурч байгаа нь дэлхий нийтээр ажиглагдаж байгаа хандлага, гарцаагүй өрнөх үйл явц учраас яагаад гэдгийг ярихаас илүү энэ чиг хандлагад хэрхэн зохицож амьдарцгаах вэ гэдгээ бодох нь илүү оновчтой аж. Хувь хүний үзэл бодол ч үүнд ихээхэн нөлөөтэй. 

Одоо хувь хүнд нийгмээс ирдэг дарамтын талаар ярьцгаая. Хүүхэдгүй хүмүүст “Хэзээ хүүхэдтэй болох гэж байна?”, “Одоо оройтлоо шүү” гэж хэлэхийг хэвийн зүйл гэж боддог хүн олон. Хүүхэдтэй ч байсан, “Дүүг нь хэзээ гаргаж өгөх гэж байна” гэж асуудаг, тийм биз? Нийтлэлч миний хувьд иймэрхүү асуултад “Хамт хийх хүнээ олохоороо хийнэ дээ” гэж хошигнох байдлаар хариулдаг байсан бол одоо хошигнох ч сонирхол үгүй болжээ. “Өөрт тань яг ямар хамаатай юм бэ?” гэмээр. Миний хувьд, хүүхэдтэй болохгүй гэж бат шийдсэн зүйл үгүй ч тийм амьдрал хэцүү байна гэж боддоггүй. 

Олон тооны эх сурвалж уншиж, олон хүнтэй ярилцсаны эцэст, хүүхэдтэй болохгүй гэдэг шийдвэр нэгэнт гаргасан хүмүүст хамгийн их ирдэг сэтгэгдэл нь “Ямар хувиа хичээсэн юм бэ?” гэх үгс гэдгийг олж мэдэв. Би 10 хүнээс “Хүүхэдтэй болохгүй байхыг хувиа хичээсэн шийдвэр гэж боддог уу?” гэж асуусан юм. Онцлох хариултуудыг нь дурдвал,

Эмэгтэйчүүдийн хүүхэдтэй болохоос татгалздаг бас нэгэн шалтгаан нь хэт их ачаалал үүрэхийг үл хүсэх юм. Эрэгтэй хүн хэдий амжилттай, карьертай байна, эхнэр, хүүхэдтэй болох магадлал нь төдий чинээ нэмэгддэг бол эмэгтэйчүүдийн хувьд яг эсрэгээрээ. Америкийн судлаачдын хийсэн нэгэн судалгаанд оролцсон, томоохон албан тушаал эрхэлдэг эмэгтэйчүүдийн 49 хувь нь хүүхэдгүй байжээ. Тэдэнтэй нэг түвшинд ажиллаж байгаа эрэгтэйчүүдийн 19 хувь нь л хүүхэдгүй байв. Тэдгээр эмэгтэйчүүд, эрчүүдийн ажилдаа зориулах цаг, хөдөлмөрийн хэмжээ адилхан боловч гэртээ хариад гэр бүлдээ зарцуулах цаг, хөдөлмөрийн хувьд бараг л харьцуулшгүй. Ингээд харвал, сонгосон салбартаа өндөр амжилт гаргахыг хүссэн эмэгтэйчүүд хүүхэдгүй амьдрахыг илүүд үзсэнд гайхах зүйл алга. 

Судлаач Питер Макдоналд 2004 онд хийсэн судалгаандаа жендерийн тэгш байдлын хоёр төрлийг ялгаж салгаж үзэх ёстой талаар онцолсон байдаг. Энэ нь гэр бүл төвтэй тогтолцоон дахь жендерийн тэгш байдал, хувь хүн төвтэй тогтолцоон дахь жендерийн тэгш байдал аж. Хөгжиж буй орнуудад энэ хоёул зэрэгцэн оршиж байвал төрөлтийн түвшин бага байхад нөлөөлдөг, учир нь ийм нийгэмд амьдарч буй эмэгтэйчүүд боловсролоо дээшлүүлж, өндөр цалинтай ажил эрхэлдэг ч, нөгөө талаас, уламжлалт үүргүүдээ биелүүлэх (хүүхэд өсгөх, гэр орны ажлаа даах, өндөр настныг асрах) хүлээлттэй байдаг. Товчхондоо, дан гэр бүл төвтэй тогтолцоонд буй эмэгтэйчүүдээс илүү ачаалал авдаг гэсэн үг.

Монголын хувьд хөдөлмөр эрхэлж байгаа, эсвэл сурч боловсорч байгаа хүүхэдтэй эхчүүдийн эцэг, эх, ар гэрийнхэн нь тэдний хүүхдүүдийг харж, ажил, хичээлээ хийх бололцоог хангаж өгөх нь түгээмэл байдаг нь илүү таатай нөхцөлийг бүрдүүлдэг тал бий. Гэвч түгжрэл, агаарын бохирдол, бусад шалтгаанаас үүдэлтэй өвчлөл зэрэг нь эсрэг нөлөөтэй билээ. 

Зарим хүн чадахгүй учраас хүүхэдтэй болдоггүй. 

Зарим хүн ирээдүйн талаар бараан төсөөлөлтэй учир хүүхэд авчрахыг хүсдэггүй. 

Зарим хүн удамшлын хүнд өвчин эмгэгтэй учраас хүүхэдтэй болдоггүй.

Зарим хүн хүүхэд өсгөх санхүүгийн бололцоогүй учраас хүүхэдтэй болдоггүй. 

Зарим хүн огт хүсдэггүй учраас хүүхэдтэй болдоггүй. (Хүсэх ёстой зүйлс, үнэхээр хүсэж байгаа зүйлсийн хооронд зааг бий). 

Үүнээс өөр олон ч шалтгаан бий. 

Хойч үеэ бэлдэх нь үр удмаа залгуулахаар хязгаарлагдахгүй. Хүн төрөлхтөнд, нийгэмд тулгараад буй хурцадмал асуудлуудыг шийдэхэд хувь нэмрээ оруулах, амьдралд өнгө нэмэх бүтээл туурвил хийх, илүү эрүүл нийгмийг бий болгохын төлөө хөдөлмөрлөх нь хүүхэд төрүүлж өсгөхөөс дутуугүй чухал. 

Эцэст нь нэг юм зөвлөе. Дараагийн удаа хүнээс хүүхэдтэй болох эсэх тухай асуух гэж байхдаа хэлээ хазаарай. Зүгээр, сэтгэл хангалуун байгаа хүнд дутуугийн мэдрэмж төрүүлэх гээд байх хэрэггүй. Бас нэг зүйл хэлье. Хүүхэдтэй гээд хүүхэдгүй хүнтэй ихэрхэж ярьж болно гэж боддог бол сайн нэг тунгаагаарай. 

ЭНЭ МЭДЭЭНД ӨГӨХ ТАНЫ СЭТГЭГДЭЛ?

11

0

4

0

0

0

0

0

---

СЭТГЭГДЭЛ БИЧИХ

Уншигч та сэтгэгдэл бичихдээ бусдын нэр төрд халдахгүй, ёс бус, бүдүүлэг үг хэллэг ашиглахгүй байж, өөрийн болоод хүний үзэл бодлыг хүндэтгэнэ үү.

Сэтгэгдэл илгээх