Монгол түмэн эртнээс сар шинийн баяраар бэлгэшээлтэй үгс солилцон мэндчилж, настан буурлынхаа амар амгаланг асуун золгодог уламжлалтай. Цагаан сараар золгохдоо зөвхөн "Амар байна уу" хэмээхээс өөр ерөөл дэмбэрэлтэй мэндийн үгс хэлбэл сайхан биш гэж үү?
Сар шинээр тантай мэндлэх хүнд "Ерөөл оршиг ээ", “Амны бэлгээс ашдын бэлгэ” хэмээн бэлгэтэй үгээр хариу барихаа мартуузай.
Холбоотой нийтлэл: Индэрт мөргөх ёс ба Золгох ёс
#1
Тэргүүн сарын шинийн нэгэндээ энх мэнд золгоорой
#2
Аманд нь амар мэнд бялхаж
Атганд нь азын дөрвөн бэрх багтаж
Айл гэрт тань инээд хөөр цалгиж
Амар сайхан шинэлээрэй
#3
Бурхад инээмсэглэн хаалган дээр чинь бууж
Буурал өвгөд халуун ам бүлээрэй цуглан
Бүхнээс элбэг сайхан шинэлээрэй
#4
Төрлөөрөө түвшин амгалан
Элгээрээ энх амгалан
Төр улсаараа элбэг дэлбэг
Төрөл садан хотлоороо сайхан шинэлцгээгээрэй
#5
Эрүүл энх, саруул сайхан
Эрч дүүрэн, сэтгэл төвшин
Сар шинэдээ сайхан шинэлээрэй
#6
Буян заяа нь булаг мэт дүүрэн хурж байхын ерөөлийг өргөн дэвшүүлье.
Сар шинэдээ сайхан шинэлээрэй.
#7
Хатуу өвөл харьж, урин хавар айсуй
Хамаг бэрхшээл үлдэж, угтах баяр айсуй
Сар шинэдээ сайхан шинэлээрэй.
#8
Шижир цацрагт нараа дэлхий тойрч нас нэмсний дан баяр
Шидрүүн мөнгөн өвлийг өнтэй давсны давхар баяр
Шинэхэн цэцэглэх хавартай энх золгосны гурвалсан баяр
Шинийн нэгэн гэмээн эгнэн давхацсан дөрвөн баяраа сайхан тэмдэглээрэй.
#9
Найман зууны түүхийг
Нар зөв хурайлсан
Намхан хүлэгээ унаж
Дэлхий зулайд омoгшсон
Нар сүлдтэй Монгол түмэн минь Бар жилээн үдэж
Настан буурлаан цэнгүүлэн Туулай жилээ угтаж байна
Нар хурайлж цэнгэлдэх дэлхийд ганцхан монгол заяа
Наран тойрогт алдарахгүй Эзэн Чингисийн угсаа
Сааршгүй сайныг билэглэх эцэг дээдсийн заншилтай
Сайхан бүхнийг ерөөх энх мэндийн учиралтай
Монгол түмэн минь сар шиндээ сайхан шинэлээрэй.
#10
Буян номын гэгээ тооноор чинь цацарч
Бурхад инээмсэглэн хаалган дээр чинь бууж
Буурал өвгөд халуун ам бүлээрээ цуглан
Бүгдээрээ элбэг сайхан шинэлээрэй
#11
Буурал өвгөд халуун ам бүлээрээ
Буян заяагаа тэгшитгэн
Бүхнээс элбэг сайхан шинэлээрэй
#12
Хамаг бэрхшээл үлдэж, угтах баяр айсуй
Буурал жил улирч, буянт жил морилох нь
Өвгөн жил харьж, өлзийт жил золгох нь
Долоон бурхандаа дээжээ өргөж
Дээдэс өвгөддөө хүндэтгэн золгож
Дүүрэн жаргалтай түвшин амгалан
Дээл бүсэн гоёлтой
Дэлхий тэнийм баясгалантай
Дээдэс нялхаст бэлэгтэй
Хоймортоо нарны бурхадтай
Хажуудаа насны бурхантай
Эрүүл энх саруул сайхан
Эрч дүүрэн сэтгэл түвшин
Сар шинэдээ сайхан шинэлээрэй
#13
Дээрээ тэнгэрийн нартай
Дэргэдээ ханийн нартай
Өвөр дээрээ үрийн нартай
Өөдлөн дэвшиж, өсөн дэвжээрэй
#14
Ургах улаан нарнаасаа цог хийморийн илчийг авч
Уудам хөх тэнгэрээсээ уужрал авч, ухаарлаа сэлбэж
Учран золгох хүн бүртээ сэтгэлийн сайхан vгийг бэлэглэж
Ургаж байгаа шинэ жилдээ сайхан шинэлээрэй
#15
Шидрүүн мөнгөн өвлийг өнтэй давсны давхар баяр
Шинэхэн цэцэглэх хавартай энх золгосны гурвалсан баяр
Шинийн нэгэн гэмээн эгнэн давхацсан дөрвөн баяраа сайхан тэмдэглээрэй.
Шинэхэн ногооны vнэртэй энх золгосны баяр
Сар шиндээ сайхан шинэлээрэй
#16
Жаран жарны түүх жаргал хурайлж уухайлна
Жаахан шаргын аялгууг гэгэлзүүлсхийгээд уяруулна
Жавар салхины үзүүрийг анхны төл амирлуулна
Жалгын цасыг сөхөж яргуйн зүүд өндөлзөнө
Сар шинэдээ сайхан шинэлээрэй
#17
Гартаам манан хөөргийг голомт тойруулан зөрүүлээд
Гарч байгаа жилийн өнгө төрхийг хэлэлцэнэ үү
Гадаа гэртгүй гоё дээлтэй хүүхдүүд тоглоод
Ганцхан Монгол орны тэнгэр хангай уярна уу
Сар шинэдээ сайхан шинэлээрэй
#18
Хадган цэнхэр тэнгэрийг эвхэн золгох учрал дээр
Хатан өвлийн жаврыг хураан золгох ерөөл дээр
Хөх Монгол даяараа дээдлэн өргөх цацал дээр
Хаврын тэргүүн сар жаргал цацруулан айсуй
Сар шинэдээ сайхан шинэлээрэй
#19
Саран хэлбэртэй малгайгаар тэргүүн юугаан гоёод
Сайхан жилийн өглөөг амар мэнд угтаад
Аагтай шаргал цай нарны туяатай самарч
Алтан төрийн сүлдтэй хойморын бурхандаа дээжлээд
Ирэх жилийн төөргийг итгэлийн өнгөөр сүлж
Идээ шүүснийхээ дэргэд эрхэмсэг залрах аав ээждээ
Тэнгэрийн өнгөтэй хадгаар ерөөл золгож үнсүүлээрэй
Тэргүүн сарын шинийн нэгэндээ энх мэнд золгоорой
#20
Хатуу өвөл харьж, урин хавар айсуй
Хамаг бэрхшээл үлдэж, угтах баяр айсуй
Буурал жил улирч, буянт жил морилох нь
Өвгөн жил харьж, өлзийт жил золгох нь
Дорнын зурхайгаар мөрөө гаргаж
Долоон бурхандаа дээжээ өргөж
Дээдэс өвгөддөө хүндэтгэн золгож
Дүүрэн жаргалтай түвшин амгалан
Сар шинэдээ сайхан шинэлээрэй!
#21
ЦАГААН САРЫН ЕРӨӨЛ
Зээ,
Цагаа айраг цалгиж ирсэн
Цагаан сарын шинийн нэгэн
Цагийн уриныг аваад ирсэн
Цадиг түүхийн нэгэн үе
Хатуу өвлийг халаад ирсэн
Хаврын эхэн сарын шинийн нэгэн
Хамаг бодис төлжин дэлгэрэх
Хамгийн сайхан цагийн эхэн
Монголын цагаан сар гэж
Түүхийн хуудсанд бичигдсэн
Монгол овогтон бидний
Түмэн үедээ уламжилсан
Энэ сайхан өдрийн
Нар нь ургаад мандахад
Байгаль дэлхийн гоёмсог
Наранд цонх нь гялалзсан
Байр сууцууд гоёмсог
Хүрдэт тоонотой өргөөнүүдийн
Эдлэл хогшил гоёмсог
Хүн зон олны минь
Эдэлсэн өмссөн нь гоёмсог
Хүүхэд багачууд бүгдээрээ
Эрээн мяраан гоёмсог
Хүлэг сайхан морьдын
Эмээл хазаар гоёмсог
Хүрэн улаан тэмээдийн
Тохом ногт нь гоёмсог
Хүж дэлхийн орнуудаас
Монгол орон минь гоёмсог
Буянтай буурал аавдаа
Бурхантай хадгийг дэлгэн золгоно
Бурхантай хадгийн өнгөн дээр
Буман үйлсийн ариун сэтгэл дэлгэрнэ
Ачтай буурал ээждээ
Аюуш хадгийн өнгөн дээр
Хамгийн сайхан бэлгэтэй
Ерөөл учрал дэлгэгдэнэ
Найз анд нөхөдтэйгөө
Намгар хадаг барин золгоно
Найман тахил дэлгэгдэнэ
Хамаг монгол даяар
Хадаг бүхэн дэлгэгдэж
Хадаг бүхний өнгөн дээр
Амар мэндийн ерөөлтэй
Ариун үйлс дэлгэгдэнэ
Алтан төлийн эзэд
Аймаг сумандаа тодорч
Аваргын цагаан гэрүүд
Малчны суурьт бөмбийлцөнө
Агт сайхан морьд
Уяа шондоо бөмбөлзөж
Атан олон тэмээ
Зэл дүүрэн дүүхэлзэж
Айл айлын гадуур
Төлөг борлон тоглож
Арай жаахан цаана нь
Тором бяруу тонгочиж
Арын уудам бэлчээрт
Эрдэнэт сүрэг ярайж
Танан цагаан гэрүүдэд
Таван тансаг бүрдэж
Талын малчин монголчуудын
Есөн хүсэл бүрдэж
Зочин гийчин морилон ирцгээж
Гэр гэрээр дүүрэн байна
Зочилж дайлан хүндэлцгээж
Хөөр баяр дүүрэн байна
Хуран цугларан золгоцгоож
Баяр цэнгэл дүүрэн байна
Хувьтай сайхан монголчуудад
Аз жаргал дүүрэн байна
Хул хундага болгонд
Айраг архи мэлтэлзэж
Хуучин цагаас уламжилсан
Амтат шүүс нь өрөгдөж
Цагаан сүү мэлтэлзэн
Цагаалга тэргүүнд тойрно
Цай идээ дараа нь
Дэг жаягаа дагана
Хаш цагаан хөөргүүд
Гэр дамжин зөрнө
Хамгийн бэлгэтэй үгс
Ам дамжин яригдана
Хамаатан саданууд шинэлээд
Айл дамжин явна
Хадаг хоргой дэлгэгдээд
Хүмүүсийг дамжин зөрнө
Айл хотын хооронд
Агт мориор уралдаж
Ариун сүргийн бэлчээрт
Амар мэндээ айлтгацгааж
Цаг эриний тоолол ёсоор
... жил морилон ирлээ
... морилон ирэхдээ
Өөдрөг сайхан бүхнийг
Өргөн дэгжин ирлээ
Морилон хүрч ирсэн
Энэ жилийн хур бороо
Алаг эрээнгүй жигдхэн байхын
Энэ жилийн үр тариа
Амтлаг болоод арвин байхын
Энэ жилийн төл мал
Үй түмээр өсөж үржихийн
Энэ жилдээ монгол улсын
Үйлс бүхэн дэлгэрч байхын
Өлзий бэлгийн ерөөлийг
Өргөн барьж дэвшүүлье.
